độc nhất vô nhị nghệ thuật diễn xướng sử thi của người M’nông
Trong văn hóa dân gian của người M’nông, sử thi (Ót N’rông) là bức họa tổng thể phản ánh những nét cơ bản trong đời sống xã hội, có nội dung đa dạng, mềm dẻo, thể hiện khát vọng, ước mơ về 1 cuộc sống ấm no, vui tươi. Ót N’rông đáng giá ở nhiều lĩnh vực khác nhau và được lưu truyền theo phương thức truyền miệng. Do đó, nghệ sĩ diễn xướng có 1 tuyệt phẩm biểu diễn riêng, đặc biệt mà không phải ai cũng có thể làm được.
Người M’nông cho rằng, người có tài diễn xướng sử thi là người được thần linh (Yàng) ban cho cái miệng để hát kể sử thi cho con cháu nghe. Khi hát kể, nghệ sĩ lồng tình cảm của mình ngay trên nét mặt, cử chỉ, điệu bộ để thể hiện tính cách của nhân vật một cách hiệu quả nhất. Hầu hết các nghệ nhân hát kể sử thi đều là những người có thể “nhập thân” vào các nhân vật. Vì vậy, nghệ nhân hát- kể trường ca phải là 1 người thông minh, có trí nhớ tốt, trí tưởng tượng phong phú. Khi biểu diễn là lúc nghệ nhân đang sống trong một quốc tế đặc sắc, tùy theo từng nội dung, cảm hứng thẩm mỹ của mình mà trình bày tiết tấu, âm điệu phù hợp. Do đó, nghệ nhân phải biết phân tích diễn biến của sự việc, tâm lý, tính cách của nhân vật để thay đổi giọng điệu khi cần thiết, nhằm thể hiện trạng thái tình huống, tính cách nhân vật đó. Theo nghệ nhân Điểu K’lứt ở bon Bu P’râng, xã Đắk N’drung (Đắk Song)- 1 trong những người còn biết hát kể sử thi M’nông thì mỗi bài sử thi đều có cách diễn xướng khác nhau, nên nghệ nhân phải đặt mình vào ngữ cảnh nhất định mới lột tả được ý nghĩa, nội dung cần đề cập đến. Ví dụ như để vẽ nên hình tượng con sóng trải dài ra tận vòng cung trời thì hát bằng 1 tiết tấu vừa phải với một âm điệu ngân nga…Hay như miêu tả hành động dũng cảm của các nhân vật anh hùng thì âm điệu phải khỏe khoắn, dồn dập nghe như tiếng ầm ầm của thác đổ, tiếng dồn dập của ngựa phi…Đặc biệt, khi diễn tả những đoạn trữ tình, tha thiết, tin yêu thì sử dụng âm điệu khoan thai, nhẹ nhàng nghe như tiếng gió thổi, tiếng chim hót gọi bầy…Bên cạnh đó, nghệ nhân còn phải biết cách vận dụng các làn điệu, đặt vần cho các câu hát, phân đoạn, phân câu, chọn chỗ lấy hơi, chỗ luyến láy, thêm những hư từ, phụ từ làm cho câu chuyện thêm sinh động, giọng kể không đơn điệu. Hát kể sử thi không đòi hỏi phải có sân khấu riêng biệt mà tự nhiên diễn xướng có thể là đại hội, trong lúc lao động trên nương rẫy, các sinh hoạt tập đoàn của bon làng…
Tham khảo : bán tranh sơn dầu giá rẻ HCM Nhà May Mắn
Trong không gian tĩnh lặng của đêm khuya hay trong khung cảnh rộn ràng của lễ hội, giọng hát kể sử thi của nghệ thuật ngân nga vang lên, như vọng lại từ một bầu không khí xa xôi bí ẩn. Cả người kể lẫn người nghe đều “bị” tuyệt phẩm và bầu không khí diễn xướng hấp dẫn, dẫn dắt như sống trong diễn biến của câu chuyện. Đó cũng chính là điều làm nên sức sống và sự truyền cảm của tuyệt phẩm diễn xướng sử thi. Người kể đắm chìm với cuộc đời của nhân vật mình kể, còn người nghe thì phấn khởi, vui buồn không kém theo nội dung diễn ra. Người nghe không chỉ đóng vai trò gián tiếp, tiếp thêm hơi thở và hưng phấn cho người kể, mà còn gần như trực tiếp tham gia vào nội dung câu chuyện. Nhân vật không chỉ xuất hiện trong lời kể của nghệ sĩ mà còn dường như đang sống cùng cộng đồng, thở cùng 1 không gian với người nghe, thậm chí còn “đối thoại” cùng người nghe. Vì vậy, người kể phải kể đến cùng, người nghe phải nghe cho đến hết, sống cho đến tận cùng kết cục cuộc đời của các nhân vật, dẫu có phải mất hết bao nhiêu lịch trình.
Xem thêm : nhà nghỉ ở Gò Xoài Bình Tân Maison Chance
Có thể nói, tuyệt phẩm diễn xướng sử thi của đồng bào M’nông rất hùng vĩ, nó giống như 1 màn biểu diễn đặc biệt, hội tụ được nhiều diễn viên, nghệ sĩ. Do đó, cho dù hiện nay đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào, tự nhiên diễn xướng có nhiều thay đổi, các nghệ nhân già dần, nhưng tuyệt phẩm diễn xướng sử thi vẫn là một nét nền văn hóa phong tục, độc đáo, luôn được giữ gìn, truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, sống mãi cùng bon làng, cộng đồng.
Trung tâm nuôi dạy trẻ - Maison Chance
Địa chỉ: 19A, Đ. Số 1, Kp 9, P. Bình Hưng Hoà A Q. Bình Tân, Tp. Hồ Chí Minh, Việt Nam
Hotline : 090 906 2528
Web site du lich Dak Nong Maison Chance : maison-chance.org/shop
